Internet stacjonarny, czy mobilny?

Dostęp do Internetu posiada dzisiaj praktycznie każdy. Sieć stwarza nam wachlarz właściwie niczym nie ograniczonych funkcji, takich jak wysłanie e-maili, komunikowanie się na odległość w czasie rzeczywistym, tworzenie i dzielenie się własną treścią, jak również jej czytanie. Jednym słowem – bez internetu ciężko jest się obejść.

Powstają specjalne programy, które obejmują instalację sieci w szkołach, bibliotekach zarówno w mniejszych, jak i w większych miastach, słyszy się też o pomyśle stworzenia darmowego internetu, który byłby dostępny wszędzie. Prawda jest jednak taka, że zbyt szybko to nie nastąpi. Jak w takim razie ma poradzić sobie ktoś, kto jeszcze dostępu do globalnej sieci nie posiada, a jest mu ona niezbędna do nauki czy komunikowania się? Możliwości jest kilka. Na obszarach miejskich, gdzie infrastruktura i okablowanie są dobrze rozwinięte najlepszym rozwiązaniem będzie szybki internet z nieograniczonym transferem. Koszty instalacji jak i późniejszej eksploatacji zależą właściwie od naszego usługodawcy. Możemy się zdecydować na jakąś popularną ofertę albo też skorzystać z propozycji internetu osiedlowego. W obu przypadkach tego typu usługa będzie nam stwarzała możliwości nieograniczonego ściągania plików i szybkiego przeglądania stron. Zwykle też, dzięki zamontowaniu dodatkowego routera, internet może być rozdzielony przewodowo lub bezprzewodowo na wiele komputerów w domu, czy w jego niedalekiej odległości.

Jednak usługodawcy poznali potrzeby również osób, które nie mogą lub nie chcą sobie pozwolić na internet przewodowy. Powody są co najmniej dwa. Pierwszy to mobilność – ludzie często się przemieszczają, czy to pociągiem, czy innym środkiem transportu i potrzebują stałego dostępu do internetu, aby w ten sposób załatwiać wszystkie ważne sprawy. Drugi to ograniczenia wynikające z miejsca zamieszkania. Często jest tak, że obszary wiejskie nie zostały jeszcze objęte programem „usieciowania” i nie posiadają odpowiedniej infrastruktury. W obu przypadkach doskonałym rozwiązaniem okaże sięinternet mobilny. Można z niego korzystać zarówno na komputerze stacjonarnym, jak i na laptopie – wszystko zależy od nas. Minęły już czasy, kiedy jego koszty były tak wysokie, że mogli sobie na niego pozwolić jedynie biznesmeni. Dziś w internet mobilny zaopatrują się studenci, przedsiębiorcy, ale też ludzie, którzy głównie ze względów technicznych nie mogą sobie pozwolić na lepsze rozwiązanie. Jego zaletą jest również fakt, że proponowane są coraz większe szybkości, które wcale nie są gorsze od tych, które proponuje się przy internecie stacjonarnym.

Streaming – kolejny budulec globalnej wioski

Streaming to kolejna usługa, która pozwala wykorzystać niemal nieograniczony potencjał, jaki drzemie w Internecie. Technologia ta umożliwia przesyłanie skompresowanych nagrań multimedialnych, zarówno video jak i audio, ze specjalnego serwera do użytkownika przy wykorzystaniu łącza internetowego.

Nic zatem dziwnego, że w dobie wszechobecnej informatyzacji i globalizacji, zyskuje coraz większą popularność i rozwija się w oszałamiającym tempie.

Streaming na żądanie

Streaming pozwala odtwarzać transmitowane dane w czasie bezpośrednim, jak również istnieje możliwość wyboru przez użytkownika dowolnego utworu lub jego fragmentu. Ta pierwsza opcja wykorzystywana jest głównie przy przeprowadzaniu telekonferencji, gdy konieczne jest przesyłanie obrazu i dźwięku do wszystkich uczestników „na żywo”. Z tego samego względu streaming znajduje zastosowanie w coraz liczniejszych kamerach internetowych. Z kolei usługa VOD (video on demand) wykorzystuje streaming do udostępniania filmów w sieci. W efekcie nie ma już potrzeby pobierania całego pliku na dysk komputera, gdyż film można oglądać niemal bezpośrednio po połączeniu z serwerem. Co więcej, użytkownik może rozpocząć odbiór w dowolnym czasie i od dowolnego fragmentu.

Streaming – w pogoni za doskonałością

Streaming wciąż się rozwija i zwiększa swe możliwości, wykorzystując przy tym najnowsze technologie. Obecnie w celu poprawy jakości przekazu, stosuje się m.in. takie techniki jak Smooth Streaming czy Silverlight. Smooth Streaming pozwala na automatyczne dopasowanie w czasie rzeczywistym jakości transmisji obrazu i dźwięku do warunków sieciowych, panujących między serwerem a użytkownikiem. W ten sposób obraz wyświetlany na ekranie komputera jest optymalnie dopasowywany do przepustowości łącza internetowego. Silverlight z kolei umożliwia odtwarzanie plików audiowizualnych (także tych w jakości HD) za pomocą zwykłej przeglądarki. W ten sposób streaming, zbliżając się do perfekcji w bezpośredniej transmisji multimedialnej, coraz bardziej zaciera odległości dzielące użytkowników sieci otwierając przed nimi nowe możliwości.

Telefonia internetowa w Polsce

Badania przeprowadzone przez Ericsson Consumer Lab w 2009 r. wykazały, iż Polacy są na zaszczytnym pierwszym miejscu w Europie w korzystaniu z technologii VoIP, zaraz za nami plasują się Czesi. Telefonia internetowa jest coraz szerzej znana w naszym kraju, dzięki czemu wielu użytkowników chętnie korzysta z oferowanych przez nią możliwości.

Telefonia internetowa, czyli VoIP (Voice over Internet Protocol) jest technologią umożliwiającą transmisję głosu przy wykorzystaniu używanego w Internecie protokołu IP. Ostatnimi czasy jakość usług oferowanych przez operatorów telefonii IP znacznie się poprawiła i w związku z tym, coraz częściej staje się godna polecenia. Technologia ta nieustannie się rozwija, dzięki czemu oferuje różne możliwości oraz rozbudowaną kafeterię usług dodatkowych.

Z badań Ericsson Consumer Lab wynika, iż coraz więcej Polaków korzysta z rozmaitych usług online, takich jak bankowość elektroniczna oraz przejawia aktywność na portalach społecznościowych. Badani deklarują również prowadzenie rozmów głosowych za pomocą darmowych komunikatorów oraz korzystanie z usług VoIP nawet kilka razy w tygodniu. Okazuje się, iż także coraz szersze grono użytkowników Internetu korzysta regularnie z poczty elektronicznej. Zdaniem respondentów, duża funkcjonalność oraz praktyczna wygoda korzystania z Sieci sprawia, iż usługi online zdobywają coraz większe uznanie i zainteresowanie wśród społeczeństwa.

Odrębnym spojrzeniem na kwestię popularności korzystania z rozwiązań telefonii internetowej w Polsce i innych krajach UE, może być kwestia dostępu do szerokopasmowego Internetu. Pojęcie „łącze szerokopasmowe" określa sytuację stałego dostępu do Internetu o prędkości min. 144kbps i większej. Komisja Europejska rozpoczęła we wrześniu 2008 roku debatę, w której myślą przewodnią był postulat, iż powinna to być usługa powszechna i dostępna dla wszystkich obywateli. Rzeczywistość bowiem pokazuje, że stały dostęp do Sieci posiada obecnie jedynie 1/3 gospodarstw domowych na terenie UE. Oczywiście w krajach wysoko rozwiniętych ten ułamek jest znacznie większy. Zdaniem większości specjalistów, posiadanie szerokopasmowego Internetu to gwarancja dostępu ludzi do szeroko pojętego społeczeństwa informacyjnego oraz jeden z ważniejszych warunków rozwoju ekonomicznego. Zatem kwestia ta jest niezwykle istotna.

Zakłócenia w sieciach radiowych

Działanie sieci Wi-Fi w paśmie nielicencjonowanym jest ich największa zaletą i jednocześnie wadą. Pasmo nielicencjonowane, szczególnie 2,4 GHz, jest użytkowane przez wiele urządzeń i standardów transmisji. Do najpopularniejszych należą: Bluetooth, telefony bezprzewodowe, kuchenki mikrofalowe.

Szczególnie niekorzystne jest bliskie sąsiedztwo urządzeń Bluetooth, które wykorzystują praktycznie całe pasmo 2,4 GHz.Bluetooth „skacze" 1600 razy na sekundę po 79 kanałach po 1 MHz. Znacznie bardziej prawdopodobne jest, że to Bluetooth będzie zakłócał 802.11b/g, ponieważ skoki częstotliwości w Bluetooth są dużo częstsze niż w przypadku 802.11 b/g. Na szczęście moce i co za tym idzie zasięgi Bluetooth są niewielkie, wiec interferencje pomiędzy tymi systemami zwykle nie są zbyt duże.

Także kuchenki mikrofalowe zwykle nie mają istotnego wpływu na sieci WLAN. Należy zadbać o to, żeby kuchenki nie znajdowały się bliżej niż 2 m od punktów dostępowych oraz bezwzględnie należy przestrzegać zaleceń zawartych w instrukcji obsługi do kuchenki. W szczególności należy dbać o szczelne zamykanie drzwiczek kuchenki oraz absolutnie nie używać kuchenki w przypadku uszkodzenia jej obudowy.

Zupełnie innym zagadnieniem są zakłócenia generowane przez same urządzenia Wi-Fi. W paśmie 2,4 GHz w Polsce dostępnych jest 13 kanałów, z czego tylko trzy są niezależne, tzn. ich częstotliwości nie pokrywają się. Powoduje to, że w przypadku obecności wielu urządzeń (więcej niż trzy) na niewielkim obszarze, muszą one pracować, wykorzystując pokrywające się zakresy częstotliwości. Może to powodować pogorszenie parametrów transmisji.

Twórcy standardów z rodziny 802.11 przewidzieli to, że urządzenia będą działały w paśmie nielicencjonowanym czyli w warunkach, w których w pobliżu pojawią się inne urządzenia na sąsiednich kanałach lub nawet na tym samym. Dlatego urządzenia wykorzystują modulację szerokopasmową, która znacząco zmniejsza wpływ takich zakłóceń. W dużym skrócie i uproszczeniu dla najprostszej modulacji działa to w ten sposób, że urządzenie 802.11 nie nadaje w całej szerokości kanału, a tylko na jednej podnośnej. Podnośne sa ciągle zmieniane wg klucza znanego nadajnikowi i odbiornikom. Dzięki temu prawdopodobieństwo zakłócenia transmisji jest małe nawet, jeśli na tym samym kanale pracuje wiele urządzeń.

Jeśli już dojdzie do zakłócenia, to transmisja uszkodzonej „paczki" jest ponawiana na innej podnośnej. Oczywiście, prawdopodobieństwo zakłóceń rośnie wraz ze wzrostem liczby urządzeń i ilości transmitowanych danych. W praktyce parametry sieci zależą w większym stopniu od intensywności transmisji, niż od ilości działających urządzeń.

Znacznie lepiej przedstawia się sytuacja w paśmie 5 GHz gdzie do dyspozycji jest 8 niezależnych kanałów. Ponadto w tym paśmie w zasadzie nie spotyka się innych urządzeń, niż 802.11a/n, które mogłyby wprowadzać zakłócenia, a ich liczba jest znacznie mniejsza w porównaniu do 802.11b/g. Urządzenia do transmisji w paśmie nielicencjonowanym są przystosowane do pracy w warunkach, gdzie mogą występować znaczne zakłócenia. Odpowiednio dobierając urządzenia, anteny, moc, czułość i inne parametry oraz oczywiście kanały, można jeszcze bardziej zmniejszyć wpływ zakłóceń.

Doświadczenie projektanta systemu radiowego ma tu kluczowe znaczenie. Jeśli podejdzie się do zagadnienia odpowiednio, to można tak wszystko ustawić, żeby zmieścić więcej urządzeń niż tylko tyle, ile wynikałoby z informacji o trzech niezależnych kanałach.

Zalecenia:

- nie używać urządzeń Bluetooth w odległości mniejszej niż 10 m od punktów dostępowych,

- wyłączać radiowe urządzenia klienckie, jeśli nie są w użyciu;rozplanować rozmieszczenie punktów dostepowych w taki sposób, żeby zapewniały jak najlepsze pokrycie zasięgiem terenu, przy jak najmniejszych mocach emitowanego sygnału,

- w miarę możliwości zmniejszać emitowaną moc z nadajnika do poziomu, który umożliwi pokrycie zasięgiem wymaganego obszaru z zadowalającym poziomem odbieranego sygnału (około 25 dB SNR),

- dbać o to, żeby punkty dostępowe o pokrywających się zasięgach pracowały na niezależnych kanałach. Jeśli liczba AP jest większa niż liczba niezależnych kanałów, należy tak zaplanować podział kanałów, aby sąsiadujące AP miały jak najdalej oddalone od siebie kanały,

- prowadzić monitoring transmisji radiowej i dostosowywać konfigurację urządzeń radiowych do zmieniających się warunków,

- w miarę potrzeb: dostosowywać poziom czułości AP do poziomu szumów,

- włączyć mechanizm RTS/CTS i zoptymalizować jego parametry w przypadku występowania problemów z tzw. ukrytą stacją,

- stosować fragmentację pakietów w przypadku bardzo dużych zakłóceń,

- podjąć działania mające na celu wyeliminowanie niepożądanych transmisji w warstwie radiowej

Punkt dostępowy 2,4 GHz

Stając przed wyborem punktu dostępowego powinniśmy przede wszystkim zdać sobie sprawę z zastosowania do którego będziemy chcieli go użyć. Mając określony cel możemy zdecydować, które cechy urządzenia są istotne, które nieważne, a które wręcz szkodliwe. 

Autonomiczny czy "lekki" punkt dostępowy

Autonomiczne AP stosuje się zwykle w małych i średnich sieciach. W przypadku rozległych sieci coraz popularniejsze jest zastosowanie portów radiowych zarządzanych przez kontroler. Istotną zaletą takiego rozwiązania jest scentralizowane zarządzanie. W tym przypadku zarządza się zbiorowo całą grupą urządzeń co w przypadku dużej sieci jest dużo efektywniejsze niż indywidualna konfiguracja każdego urządzenia z osobna.

Wybór standardu

Daje się zauważyć, że sieci w standardzie „g" są bardziej podatne na zakłócenia niż te w standardzie „b". Z drugiej strony „g" jest szybszy od „b". Dlatego jeśli budujemy sieć wewnętrzną, potrzebujemy dużych przepustowości, zamierzamy wykorzystywać VoIP lub w pobliżu nie ma zakłóceń to powinniśmy wybrać „g". Jeżeli budujemy sieć bezprzewodową zewnętrzną, gdzie są duże zakłócenia, powinniśmy raczej wybrać urządzenia działające w standardzie „b".

Wydajność urządzeń

Bardzo szeroko rozumiane określenie, który ocenia zdolność Access Pointa do współpracy z określoną liczbą radiowych końcówek klienckich w warunkach rzeczywistych. Producenci często podają, że dany punkt dostępowy może obsłużyć np. 254 terminale klienckie. Liczba ta nie ma nic wspólnego z rzeczywistą wydajnością. Mówi nam jedynie, że taka liczba terminali może podłączyć się do punktu dostępowego, lecz wcale nie gwarantuje nam , że wszystkie terminale będą mogły jednocześnie, w miarę wydajnie współpracować z AP. W warunkach rzeczywistych, w przypadku sieci zewnętrznych, najwydajniejsze AP są w stanie obsłużyć około 20 radiowych końcówek klienckich.

Wydajność punktów dostępowych oceniana jest „na oko" i dosyć mocno uzależniona jest od charakterystyki samej sieci i użytkowników do niej podłączonych oraz subiektywnej oceny. Istnieją sieci, gdzie do najwydajniejszych AP jest podłączonych 50 użytkowników i wszyscy są zadowoleni, jednocześnie w innych sieciach radiowych te same modele ledwo sobie radzą z kilkunastoma użytkownikami. 

Można zauważyć zbieżność pomiędzy ceną punktu dostępowego i jego wydajnością. Nie oznacza to jednak, że warte zainteresowania są jedynie najdroższe i najwydajniejsze punkty dostępowe. Nie zawsze nasz AP będzie musiał obsługiwać tak duże ilości użytkowników. W związku z tym warto zasięgnąć opinii wykwalifikowanych techników, który AP zadowoli nasze potrzeby pod względem rzeczywistej wydajności.

Stabilność

To drugi parametr, który w zasadzie jest niemierzalny. Niestety, często niedrogie punkty dostępowe mają tendencje do "zawieszania się". Niektóre zawieszają się z powodu przeciążenia, inne z powodu błędów w oprogramowaniu. Czasami problemy ze stabilnością są wynikiem błędów w eksploatacji. Generalnie, jeżeli budujemyprofesjonalną sieć bezprzewodową z dużą liczbą klientów na jednego AP, nie powinniśmy oszczędzać na punktach dostępowych.

Jeżeli tworzymy niewielką sieć np. domową, gdzie jest niewielkie obciążenie AP, to nawet tanie punkty dostępowe będą działały stabilnie. W takim przypadku stabilność nie jest krytyczna. Nawet jeżeli nasz tani Access Point się zawiesi to najczęściej pomaga wyjęcie i ponowne włożenie wtyczki do gniazdka co nie stanowi wielkiego problemu.

Rodzaj obudowy

Większość punktów dostępowych nie posiada obudowy zabezpieczającej przed negatywnym wpływem warunków atmosferycznych. Nie oznacza to jednak, że nie możemy ich użyć do budowy sieci zewnętrznych. Zdecydowana większość urządzeń wewnętrznych doskonale sobie radzi po zamknięciu w szczelnej (ale nie hermetycznej) obudowie razem z zasilaczem. Obecność zasilacza w obudowie dodatkowo podgrzewa urządzenie w zimie, w lecie nie doprowadza do przegrzania.

Pamiętajmy jednak, że jest dostępnych wiele modeli urządzeń w obudowach przystosowanych do montażu zewnętrznego. W połączeniu z zasilaniem Power over Ethernet są dużo łatwiejsze i szybsze w montażu a wykonana instalacja jest bardziej profesjonalna. W przypadku zastosowań przemysłowych obudowę o klasie szczelności IP65 należy potraktować jako element niezbędny -  nie tylko ze względu natemperaturę i wilgotność, ale także ze względu na zapylenie.

Zintegrowana antena

Niektóre modele punktów dostępowych maja zintegrowaną antenę radiową. Może to być antena o bardzo małym zysku, która w zasadzie pozwala na stosowanie tylko wewnątrz budynków. W takim przypadku AP zwykle posiada złącze do anteny zewnętrznej. Także dostępne są urządzenia w obudowach zewnętrznych zintegrowane z mocnymi antenami kierunkowymi lub sektorowymi. Należy liczyć się z tym, że w niektórych modelach ze zintegrowaną anteną nie ma złącza do anteny zewnętrznej.

Zasilanie PoE

Część punktów dostępowych może być zasilana w technologii Power over Ethernet, która pozwala na zasilanie urządzenia przez kabel UTP (skrętkę). Urządzenia mogą obsługiwać PoE w wersji specyficznej dla danego producenta/modelu lub PoE w standardzie 802.3af. PoE specyficzne dla modelu/producenta najczęściej jest niekompatybilne z urządzeniami innych producentów i ma ograniczoną długość kabla UTP, przy którym może być używane. Przekroczenie tej długości może powodować niestabilną pracę urządzenia. W takim przypadku zwykle trzeba użyć zasilacza o większym napięciu.

PoE 802.3af zapewnia kompatybilność pomiędzy wszystkimi urządzeniami wspierającymi ten standard oraz może być stosowane przy kablach UTP o długości do 100m. Warto też zwrócić uwagę, że coraz popularniejsze stają się przełączniki, które poprzez swoje porty mogą zasilać podłączone do nich urządzenia zgodne z 802.3af. PoE jest bardzo dobrym rozwiązaniem, jeżeli nie chcemy wyprowadzać zasilania 230VAC na dach. Stosowanie PoE także jest bardzo przydatne przy sieciach wewnętrznych. PoE pozwala uniknąć kosztownego projektowania i budowy sieci elektrycznej do zasilania punktów dostępowych.

Tryby pracy

Zwróćmy uwagę w jakich trybach może prcować interesujące nas urządzenie. Teoretycznie im większa ich liczba tym większa możliwość zastosowań. Z drugiej strony obecnie najczęściej wykorzystuje się tryby AP, WDS i ewentualnie APClient - te tryby wystarczą do zrealizowania zdecydowanej większości topologii połączeń.

Moc i czułość odbiornika

O ile kwestia mocy nadajnika dla większości jest oczywista, o tyle często zapominamy oczułości odbiornika, która także ma bardzo duży wpływ na parametry sieci. W przypadku większości punktów dostępowych moce nadajników są zbliżone i najczęściej wynoszą 20 dBm (100mW). Pomijając ekstremalne przypadki budowy łączy radiowych na wielokilometrowe odległości nie powinniśmy przeceniać tego parametru. Szczególnie, że obowiązują nas przepisy ograniczające maksymalną moc wypromieniowywaną z anteny (EIRP) do 20 dBm w paśmie 2,4GHz. Większe różnice są w czułości odbiorników i to właśnie tu powinniśmy raczej szukać lepszych parametrów.

Blokowanie komunikacji pomiędzy klientami radiowymi

Opcja bardzo przydatna ze względu na wydajność i bezpieczeństwo sieci bezprzewodowej. Włączenie tej blokady uniemożliwia bezpośrednią komunikację klientów radiowych podłączonych do punktu dostępowego. Zapobiega to przeciążeniu punktu dostępowego przez nielimitowaną, bezpośrednią transmisję pomiędzy komputerami klienckimi, ogranicza rozprzestrzenianie się robaków internetowych w WLAN oraz podnosi poziom bezpieczeństwa sieci.

Forwardowanie pakietów

Opcja uzupełniająca blokowanie komunikacji między klientami radiowymi. Blokada komunikacji między klientami radiowymi jest skuteczna jedynie w obrębie jednego punktu dostępowego. Jeżeli do jednego przełącznika podłączymy kilka punktów dostępowych to klienci z jednego AP będą mogli skomunikować się z klientami z drugiego AP. Włączenie forwardowania pakietów na konkretny adres MAC(najczęściej adres bramy dostępowej lub routera) uniemożliwi bezpośrednią komunikację między klientami radiowymi podłączonymi do różnych AP.

Mechanizmy bezpieczeństwa

W sieciach dostępowych do Internetu mechanizmy bezpieczeństwa bardziej wykorzystuje się w celu autentyfikacji i autoryzacji użytkowników niż w celu zapewnienia poufności transmisji. Ponadto bardzo istotna jest łatwość wdrożenia i użytkowania zabezpieczeń. Liczba możliwych zabezpieczeń jest bardzo duża i ich wybór uzależniony jest od wielu czynników (w tym od preferencji administratora).

Do najpopularniejszych zabezpieczeń należy autoryzacja na podstawie adresu MAC(bardzo słabe zabezpieczenie, ale też bardzo łatwe we wdrożeniu), także za pomocąserwera Radius, oraz zestawianie tuneli PPPoE. Punkt dostępowy musi funkcjonalnie wspierać wybrane mechanizmy bezpieczeństwa. Nie wszystkie AP są w stanie przenosić tunele PPPoE.

Filtrowanie pakietów

Niektóre modele punktów dostępowych mają możliwość filtrowania pakietów wg zadanych reguł. Zakres możliwości filtrowania zależy od modelu punktu dostępowego. W niektórych modelach możemy nawet mówić o prostym firewallu. Wykorzystanie tych możliwości zależy od preferencji administratora. Niektórzy chcą zarządzać ruchem pakietów już na punktach dostępowych, inni traktują AP jako modem radiowy i chcą mieć kontrolę nad wszystkim, co dzieje się w sieci.

Obsługa VLAN

Pozwala tworzyć wiele wirtualnych sieci przez jedno fizyczne urządzenie. Wirtualne sieci mogą różnić się między sobą prawami dostępu do zasobów, sposobem autoryzacji użytkowników i mechanizmami bezpieczeństwa.

Interfejs zarządzania

Prawie wszystkie punkty dostępowe są obecnie zarządzane przez przeglądarkę WWWi najczęściej to wystarcza. Jednak, szczególnie w bardziej złożonych strukturach, przydatna jest możliwość zarządzania urządzeniami w trybie tekstowym lub przez specjalizowane programy.

Podsumowanie

Przedstawione powyżej zestawienie nie wyczerpuje wszystkich różnic pomiędzy punktami dostępowymi. Niektóre urządzenia mają serwer DHCP, więcej niż jeden port LAN, funkcję routera, koncentratora PPPoE i wiele, wiele innych. Nie zawsze wybór najdroższego urządzenia jest najlepszy. W zastosowaniach domowych doskonale sprawdzą się urządzenia o niezbyt dużej wydajności ale o bardzo dużej liczbie przydatnych funkcji. W zastosowaniach profesjonalnych wszelkiego rodzaju „wodotryski" schodzą na plan dalszy w stosunku do wydajności, niezawodności i stabilności urządzenia.